Kayseri Şeker'in borcu Cumhuriyet tarihinin zirvesinde
Kayseri şeker Fabrikası A.Ş.’nin borcu, 3 milyar TL’yi aşarak Cumhuriyet tarihi rekoru kırdı. Uzmanlar, borçların kaynağının yatırım değil, satın alma olduğunu söyledi.
Uzun zamandır yaşanan ekonomik sıkıntılarla gündemde olan Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş., bu defa da Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) yayınlanan ‘Ara Dönem Faaliyet Raporu’ ile gündemde.
Yüzde 11,1’i Türkiye Varlık Fonu’na ve yüzde 58,6’sı Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi’ne ait olan Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş.’nin toplam borcu, web sitesinde yayınlanan rapora göre 3 milyar TL’yi aştı. Son altı ayda 436 milyon TL artış gösteren borç, Kayseri Şeker’e ait varlıkların artışının neredeyse 2,5 kat üzerinde.
CUMHURİYET TARİHİNİN REKORU
Ekonomist Zeki Karahüseyin, Kayseri Şeker’in borcunun son altı ayda yüzde 16,9 yani 436 milyon TL artarak 3 milyar TL’yi aştığını, 30 Nisan 2021 ile 31 Ekim 2021 tarihleri arasında toplam varlıklar yüzde 6,8 değerlenirken, borçların ise yine bu dönem de yüzde 16,9 arttığını belirtti.
Gazeteduvar’dan Çağdaş Caner Koçak’ın haberine göre Karahüseyin, borçlardaki bu artışı “Cumhuriyet tarihinin rekoru” olarak belirtirken, Kayseri Şeker Fabrikası’nın mevcut borcu bile koruyamadığının altını çizdi. Karahüseyin; “Borçları geçtik, mevcut olan bile korunamamış, borç öderken borç artar mı?” şeklinde konuştu ve borçların kaynağının yatırım değil, satın alma olduğunu vurguladı.
Karahüseyin, son sekiz yılda ise Kayseri Şeker’in toplam varlıklarının 3,4 kat arttığını, öte taraftan borcun ise 8,5 kat arttığını belirtti. Özellikle 2017 yılı nisan ayında gözüken 510 milyon TL borç ile alakalı yorum yapan Karahüseyin, “O dönemde davul zurnayla ‘borç bitti, artık kasayı dolduruyoruz’ demişlerdi. Ama rapora göre o dönem de 510 milyon TL borç gözüküyor. O zaman da yanlış bilgi verdiklerini söylemiştim” dedi. Ayrıca 2018 yılından sonra borcun üç kat birden artmasına ise anlam veremediğini dile getirdi.
BORÇLAR 14 ŞEKER FABRİKASI SATIN ALIMACAK DÜZEYDE
Kayseri Şeker Fabrikası’nın kar ve zarar oranlarında da dengesizlikler olduğunu dile getiren Karahüseyin, üç fabrika ve tüm iştiraklerin kar oranları 2020 de 48 milyon TL iken, o dönemde zararın 107 milyon TL olduğunu, 2021 de ise karın 69 milyon TL, zararın ize 128 milyon TL olduğunu belirtti. Karahüseyin, “48 milyon TL kar eden şirket, nasıl oluyorsa dönem sonunda 107 milyon TL zarar ediyor. En büyük kayıp ise finansman gideri” ifadelerini kullandı.
Karahüseyin ayrıca Kayseri Şeker Fabrikası’nın ödediği faizleri de değerlendirdi. 4,6 senede toplam ödenen faizin 1 milyar 45 milyon TL olduğunu dile getiren Karahüseyin, ödenen bu faizlerle ve toplam borçlarla Özelleştirme İdaresi’nin özelleştirdiği 14 tane şeker fabrikasının alınabileceğini belirtti. Yüzde 20’den fazla faizle borç alındığını belirten Karahüseyin, sadece TL cinsinden olan borçların 2028 yılına kadar devam ettiğini ve son beş yılda toplamda 1 milyar 45 milyon TL faiz ödendiği söyledi.
ESKİ BAŞKAN ÖZIŞIK: PANCAR ÜRETİCİSİ YOK EDİLİYOR
Kayseri Şeker Fabrikası’nda yaşananları değerlendiren Kayseri Şeker eski Başkanı Vedat Ali Özışık, “Rakamlar ortada duruyor. Artık dur deme zamanı geldi ve geçiyor” dedi. Öte taraftan pancar üreticilerinin yok edildiğini belirten Özışık, nişasta bazlı şekercilerin bayram ettiğini söyledi. Kayseri Şeker Fabrikası’nın yönetim yapılanmasında FETÖ’den yargılanan insanların bulunmasını da eleştiren Özışık, “Bir dönem siyasiler bunlara kol kanat germiş olsa da gerçekler gün yüzüne çıkmış durumda” dedi ve bu durumdan çiftçilerin de rahatsız olduğunu belirtti. Koskoca bir kurumun ne olduğu belirsiz bir sistemle eriyip bittiğini ifade eden Özışık, binlerce çiftçinin ekmeğinin elinden alındığını söyledi.
SPK tarafından yayınlanan rapora da değinen Özışık, 3 milyar TL’nin yok olduğunu, 1 milyar TL’nin de faizlere ödendiğinin altını çizdi. “Yatırım yok, fabrika yok nerede bu paralar” diye soran Özışık, “Kayseri Şeker ile ilişikli olan tüm sanayiciler ve çiftçiler isyanda. Çiftçilere hakları verilmiyor. Üretim bitiyor. Bir an önce Kayseri Şeker’deki FETÖ ile ilintili kişilere dur denmesi gerekiyor. Allah rızası için artık yeter” dedi.
BİLEREK ZARARA UĞRATILIYOR
Kayseri Şeker Fabrikası Denetim Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Demircan, geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesabından bir duyuru yaparak, Kayseri Şeker Fabrikası’ndan istifa ettiğini belirtmişti. İstifa gerekçesi olaraksa fabrikanın üst düzey yöneticileri ile kooperatif yönetim kurulundaki bazı üyelerle alım satım konularında cereyan eden şiddetli fikir ayrılıkları olduğunu dile getirmişti.
Yine sosyal medya hesabından istifasıyla alakalı detaylı bilgiler veren Demircan, fabrikada özellikle alım ve satımlarda yeterli piyasa araştırması yapılmadığını ve usule uygun yöntemlerle alım satımların gerçekleşmediğini belirtmiş, fabrika yöneticilerinin bir kısmınınsa bunları yolsuzluk olarak değerlendirdiğini söylemişti. Bu durumun fabrika yöneticilerinin kapasitesizliğinden ve bilgisizliğinden kaynaklandığı ifade eden Demircan, fabrikanın göz göre göre zarar ettirildiğini söylemişti.
Görev süresi boyunca tespit ettiği durumları etik olmayacağı için kamuoyu ile paylaşamayacağını belirten Demircan, “Umarım yaşamış olduğumuz bu olumsuz süreçten yönetim ve kooperatif başkanı ders çıkarır, usulsüzlük yapan ki en azından tespit etmiş ve yönetime bizzat sunmuş olduğum bilgi, belge ve bulgularımı inceletir, gereğini yaparlar” dedi.
