Tüm Köy Sen ve Gıda-İş'ten ortak açıklama: Üreticiye yasak kabul edilemez
Tüm Köy Sen ve Gıda İş, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin dışındaki üreticilerin, bu şehirlere gelişinin yasaklanmasına tepki gösterildi. Kararın özel çay şirketlerinin işine yarayacağı belirtilirken üreticinin mağdur edildiği belirtildi.
Tüm Köy Sen ve DİSK/Gıda İş, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’de çay hasadı için bu iller dışındaki üreticilerin, bu şehirlere gelişinin yasaklanmasına tepki gösterdi. Söz konusu 4 ilin dışında yaşayan ve çayını toplamaya gelecek olan Karadenizli çay üreticisinin bu illere girişi yasaklanmıştı.
Karar üzerine ortak açıklama yapan Tüm Köy Sen ve DİSK/Gıda-İş, kararı üç yönden eleştirdi. İlk olarak il dışından gelecek Karadenizli çay üreticileri kamu düzenini bozacak kişiler olarak görüldüğü ifade edilen açıklamada, “Çayını toplayıp satıp aldığı ya da alacağı paranın da bir miktarını Karadeniz ekonomisine bırakacak çay üreticileri bu salgın döneminde ülke ekonomisi ve tarımsal üretiminin devamı için çay toplarsa hangi kamu düzeni zarar görebilir” denildi.
Açıklamada, “Ülke geneli tarımsal üretimin aksamaması için üretici köylünün tarlasına, bağına, bahçesine gitmesinde hiçbir engel konulmayacak, başka ildeki arazilerinde tarımsal faaliyet için Çiftçi Kayıt Sistemi Belgesi (ÇKS) göstermeleri yeterli derken, 4 ilde bunu da hiçe sayan karar alınması ne anlama gelir” diye soruldu.
Çukurova bölgesinden Malatya, Sivas, Yozgat, Urfa, Mardin gibi pek çok ile İzmir, Ankara’dan çevre illere tarım üretimi için gidişlerin olduğu hatırlatılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Yarın bir gün bu il valileri de aynı kararı alırlarsa ne olacak. Adana, Mersin, Hatay arasında tarım üretimi için geçişler var, bu üç ilin valisi de, Karadeniz illerindeki valiler gibi karar alalım derlerse ne olacak. Eğer onlarda aynı kararı alırlarla hukuksuz bir karar yaygınlaşırken tarım üretimi sekteye uğrayacak. Almazlarsa (ki almaları mümkün görünmüyor) o zamanda çay üreticisine uygulanan bu zulmün anlamı nedir?”
KARAR ÖZEL ŞİRKETLERE YARAYACAK
Bu kararın özel çay şirketlerinin işine yarayacağı belirtilerek, “Özel çay şirketleri bu durumdan iki türlü kârlı çıkacaklardır. Birincisi gelemeyen çay üreticisi, bir şekilde çayını toplatabildi ise hemen satmak isteyecek ve şirketlerin dayattığı fiyata çayını vermek ya da verdirmek zorunda kalacaktır. İkincisi bu durumdan yararlanan şirketler Karadeniz’de ikamet eden ve kendi çayını toplayan çay üreticisi köylülere de ‘çay çok alan yok’ diyerek düşük fiyat dayatacaklardır. Çünkü ÇAYKUR’un kota ve kontenjan uygulamaları özel çay şirketlerinin işine yarıyor. Uygulanan tarım politikaları nedeniyle göç eden ve bugün yasak nedeniyle çaylığına gelemeyen çay üreticilerine yenileri eklenecektir” denildi.
ÜRETİCİNİN TALEPLERİ
Tüm Köy Sen ve Gıda-İş çay üreticisinin mağdur olmaması için taleplerini şöyle sıraladı:
- Covid-19 salgının yayılacağı endişesi gerçek bir endişe ise pek çok çaylığında (il dışındaki ve içindeki) aile fertleri arasında ortak olduğunu da bilerek, il dışından gelen Karadeniz’de oturan demeden, Özel ve ÇAYKUR birlikte geçen yıl birinci sürgün miktarına göre çay parası direk devlet tarafından ödenmeli ve üretici zarar görmemelidir.
- Batık şirketleri kurtaran, vergi borçlarını silen, otoyol ve köprüye geçiş, havalana yolcu garanti verdiği için şirketlere milyarlarca lira para ödeyen iktidarın çay üreticilerine bir sürgün çay parasını vermeyecekse; İl dışındaki çay üreticilerine acilen test yapılmalı ve sonucu negatif çıkmış olan çay üreticisinin çaylığına gidişe engel kaldırılmalıdır. İllerin giriş ve çıkışlarında her türlü sağlık kontrolü, illerde gerekli denetim ve kontrollerin yapılması ile karantina koşulları devam ettirilmelidir, ikinci sürgün için gerekli koşullar oluşturularak üreticilerin yerlerine ulaştırılmasının hazırlıkları yapılmalıdır.
- Çay üreticisinin özel çay şirketlerinin düşük fiyat baskısına ezilmemesi için ÇAYKUR’un uyguladığı kota ve kontenjan tamamen kardırılmalıdır.
- Çay taban fiyatı en kısa sürede ve çay üreticisinin girdi maliyetleri ve emeğini karşılayacak bir miktar olarak açıklanmalı. Özel çay şirketlerinin bu fiyatın altında çay alması yasaklanmalıdır.
- ÇAYKUR’daki Mevsimlik işçilerin, il dışında olanlar dahil işe girişleri yapılmalı ve hiçbir ücret kaybına uğramadan ücretleri ödenmelidir.
