20 Haziran 1989: Hasan İzzettin Dinamo hayatını kaybetti
Dinamo, yazdığı şiirler nedeniyle sürekli baskılara ve suçlamalara maruz kalmıştır.
Edebiyatın en önemli köşe taşlarından biri olan Hasan İzzettin Dinamo, Trabzon Akçaabat’ta doğdu.
Babası I. Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden Dinamo, bunun üzerine İstanbul’a yerleşir. Sivas Öğretmen Okulu’nu bitiren ve iki yıl öğretmenlik yapan Dinamo, Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’ne kaydolarak Resim- İş bölümü üzerine eğitim alır.
Okulu bitirmesine bir yıl kala ceza yasasının 142. maddesi nedeniyle tutuklanır ve bu dava nedeniyle eğitimi de son bulur. Türkiye’de birçok şair ve yazarın hüküm giydiği 142. maddeden Hasan İzzettin Dinamo da 4 yıl mahkumiyet kararı almıştır.
Dinamo, yazdığı şiirler nedeniyle sürekli baskılara ve suçlamalara maruz kalmıştır.
Sıkıyönetim mahkemesi tarafından bir yıl daha hapis cezası alan Hasan İzzettin Dinamo, çareyi mahlas isimlerle yazılar yazmakta bulmuştur.
Dinamo’ya ağır ceza getiren şiirlerinden birisi de “Türk Sovyet Cumhuriyeti” şiiridir.
“Aziz Türk işçisi!
Tütüncüm, tornacım, mensucatçım, ateşçim ve sair
Dünyanın kurtuluş saati çalıyor.
Biliyorum ki en kabadayınız
Soğuk tütün depolarında
Koca bir hafta harcadıktan sonra
Ancak bir kefen parası alıyor,
Karısını veya çocuğunu gömmek için.
Aziz Türk işçisi!
Senin bahtın,
Yaralı parmaklarınla ayıkladığın
Malum tütünün zifiri kadar karadır.
Haydi, sen de aslanlar gibi göster boyunu,
Böyle süklüm püklüm durduğunu
Gören kahpe vurguncular ve onların hükümeti,
Bırakıp senin nasırlı ellerine
Bu güzel memleketi,
Savuşsunlar birer köşeye, çil yavrusu gibi.
Öyle silkin ki aziz işçim,
Benim tornacım, tütüncüm, mensucatçım ve işçim,
Bütün Türkiye’deki ağaçların
En üst dallarından en alt dallarına kadar
Senin nasırlı ellerinle asılanlar
Harikulade bir meyve zenginliği manzarası versin.
Bu işe meşhur Sultanahmet Meydanı vakası
Vaka-i Vakvakiye bile imrensin.
Çekip alalım ayaklarından
Donlarına varıncaya kadar onların,
Gömülelim koltuklarına o ılık salonların…
Dışarıda yağarken buram buram kar,
Aç ve soğuk günlerden kalma hatıralar,
Karışıp halka halka Bafra tütünü dumanına
Bize göz kırpacak uzak yıldızlar.
Hülasa, Türkiye Sovyet Cumhuriyeti,
Çalışmak, yaşamak, gezmek hürriyeti
İçin kurulacaktır.
Ve bunlara karşı çıkan babamız bile olsa
İnsafsızca ve merhametsizce
Tutulup çarmıha vurulacaktır.”
1929’da Hasan İzzettin Dinamo, Nazım Hikmet’in şiirlerinden etkilenerek toplumsal konulara yönelmiş, şiire serbest vezinle katkı yapmış, Nazım’a gönderdiği şiirler Komünist Şair’in de beğenisini kazanmıştır.
Ankara’da, partiyle organik bir bağı olmasa da TKP’nin lider kadrosuyla birlikte hapis yatmıştır. Sabahattin Ali ile aynı zindanda bulunmuştur.
Bütün baskılara rağmen baş eğmeyen usta şair, 77 1 Mayıs’ında Taksim’de yetmişe yaklaşan yaşını inkar edercesine en önde yürüyecektir.
Toplumcu gerçekçi bir şair ve yazar olarak hayatını sürdüren Hasan İzzettin Dinamo, 20 Haziran 1989 tarihinde hayata gözlerini yummuştur.
