Meclis Başkanı Şentop: Başkanlık Sistemi ABD’yi esas alan bir çalışmaydı

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, katıldığı bir televizyon programında Başkanlık Sistemi modelini ABD'den aldıklarını ifade etti.

AKP’li Meclis Başkanı Mustafa Şentop, CNN TÜRK’te Hakan Çelik’le Hafta Sonu programının konuğu oldu.

Hakan Çelik’in “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş süreci, uzun bir süreç oldu. Önceki döeme göre, TBMM’de nasıl bir fonksiyon ve rolü itibariyle ilgili nasıl bir farklılık oluştu?” sorusunu Şentop şöyle yanıtladı:

“Anayasa değişikliği, kanun değişikliği ya da bir sistem değişikliğinin hemen gerçekleşmesini beklemek yanlış olur. Bir takım gelenekler, alışkanlıklar vardır. Bunların da birdenbire mevzuatın kesilmesi ve yeni bir dönemin hemen başlaması yanlış olur. Yeni yapının yerleşmesi için biraz zamana ihtiyaç var. Bu bakımdan biz anayasa değişikiliğinden sonra da 24 Haziran Seçimleri’ne giderken de seçim sonrasında da başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere bu yeni sistemin bütün kurum ve kurallarıyla yerleşmesi için önümüzdeki dönemde çalışmalar yürüteceğimizi de ifade etmiştik.

Türkiye daha önce parlamenter sistemde idi. Ama Türkiye klasik parlamenter sistemle başlayıp yavaş yavaş başkanlık sistemine ilerleyen bir seyir izlemiştir. Burada bir değişikliğe gitme ihtiyacı hasıl oldu. 1988 yılında çıkarttığımız bir hukuk dergisinde, ben yayın yönetmeniydim, mesela Sayın Cumhurbaşkanımız il başkanıyken ondan da görüş almışız başkanlık sistemiyle ilgili. Temel farklılıkları söylemek isterim. Parlamenter sistemde tam anlamıyla bir kuvvetler ayrılığı olmuyor. Parlamenter sistemde hükümet parlamentonun içinden çıkıyor. Parlamenter sistemin kendi içinden hükümet çıkarma ve bu hükümeti denetleme problemleri var. Yürütmenin yasamanın içinden çıkmaması, ayrımı yeni sistem de temel şey. Yeni sistemde yasama ve yürütmede ayrı ayrı oy kullanılacağından burada farklılaştırma ihtimali var.”

Hakan Çelik’in “Yeni sistem, dünyada hangi ülkenin sistemine benziyor?” sorusuna ise Mustafa Şentop şu cevabı verdi:

“Fransa’daki yarı başkanlık esasen tam benzemiyor. ABD’yi esas alan bir çalışmaydı. Modelimiz 2013 yılında hazırlanmış çalışmayı esas alan hükümet modeliydi. Trump gelene kadar ideale yakın bir sistem olarak niteleniyordu ABD sistemi. Siyasi aktörler hesaba katmadan değerlendirme yapmak yanlış olur. Siyasi aktörler ve siyasi konjonktür bütün sistemlerde farklı tablolar ortaya koymuştur. Siyasi aktör sistem ne olursa olsun farklı bir istikamet verebiliyor. TBMM bütün farklı görüşlerin temsil edildiği bir yer. Yürütme öyle değil… Temel mesele şu siyasetin zaman zaman gerginleştiği ciddi tartışmalara neden olduğu doğrudur. Seçim öncesi görülüyor genelde bu durum. Ama seçim bitikten sonra gerçek gündeme dönmek gerekiyor. Kendimizi ayrıştırmak değil katkı sunmak önemlidir.”