29 Eylül 1902: Emile Zola hayatını kaybetti
Emile Zola, 29 Eylül 1902’de şömine dumanından zehirlenmesi sonucu hayatını kaybeder.
Emile Zola, 2 Nisan 1840’ta Paris’te dünyaya gelir.
Yoksul bir göçmen olan babasını kaybettikten sonra yatılı okulda okumuş, edebiyata olan ilgisi de bu yaşlarda başlamıştı. Viktor ve Musset’ten etkilenen Zola, şiir ve roman yazarak ilk amatör eserlerini verir. Okuldaki bitirme sınavını geçemeyince, bir yayınevinde memur olarak çalışmaya başlar ve sanat eleştirileri yazmaya devam eder.
1865’te ilk romanı Claude’un İtirafı otobiyografik özellikler taşıyan ilk eseridir. 1867’e Therese Raquin ile başarısını arttırmış ve ‘naturalist’ tanımını ikinci basımının önsözünde belirtmiştir. Sonraki eseri olan ve yirmi ciltlik Rougon- Macquart’lar: İkinci İmparatorluk Devrinde Bir Ailenin Doğal ve Toplumsal Tarihi’ni yazar. Bu geniş cildine; 1851’den 1870 Sedan Savaşı’na kadar geçen yıllardaki Fransa’nın tablosunu çizer. Ayrıca maden işçilerinin yoksulluğunu ve sürdürdüğü mücadeleyi anlattığı başyapıtı Germinal ile Nana ve Meyhane isimli büyük romanları da bu eseri içindedir.
1880 yılında öncülüğünü yaptığı edebiyat akımı ‘natüralizm’ üzerine bir çevre kurar ve Medan Geceleri isimli Sedan Savaşı’nı konu alan savaş karşıtı öyküler yazar.
1887’de Toprak isimli romanında tarım işçisi bir ailenin dağılmasına ve modern toplumun ikiyüzlü haline ışık tutar.
1892’de Çöküş romanında savaş dönemi Fransa hükümetini ve ordusunu eleştirmiş, büyük tepkiler almıştır.
O dönem Fransa’da da etkili olan Yahudi karşıtlığı, Fransız ordusunda da beliriyordu. Avrupa tarihinde ‘Dreyfus Davası’ diye geçen ve uzun dönem Fransız kamuoyunu etkileyen bu davada; Yahudi asıllı bir Fransız subayı el yazmasıyla, Alman elçiliğine gönderilen bir mektubun elyazmasının benzerliği sebebiyle mahkum edilir. İstihbarat şefi Picquart’ın gerçeği iki sene sonra bulması ile gerçek sorumlu Easterhazy’e dava açılır ancak iki gün sonra beraat eder. Bu olay üzerine Emile Zola, 1897’de ‘Gerçek Yürüyor, Onu Hiçbir Şey Durduramaz’ başlıklı yazı çıkartır ve olayın ırkçılık niteliğini gün yüzüne çıkarır. Yazılarını hiçbir gazete yayımlamaz, çareyi broşür basmakta bulur. Dava hakkındaki önemli makalesi Cumhurbaşkanı Felix Faure’a Açık Mektup büyük bir ses getirir ve aydın hareketi yaratarak imza kampanyaları başlar.
Zola, ırkçılık karşıtı duruşu ve kararlılığı ile bir müddet yargılanıp, adına sokakta protestolar düzenlenir. Bir sene kadar İngiltere’de yaşadığı sırada, Esterhazy tekrar yargılanmaya başlar. Anatole France, Jean Jaures, R.W Roussea gibi isimlerin kampanyaları etkili olur ve Zola Fransa’ya geri döner.
Emile Zola, 29 Eylül 1902’de şömine dumanından zehirlenmesi sonucu hayatını kaybeder. Mezarı 1908’de Pantheon’a taşınır.
