REFERANDUM İLE İLGİLİ ÇARPICI ANALİZ: Doğu ve Güneydoğu illerindeki 'Evet' oylarının artışının açıklaması yok!

Doğu ve Güneydoğu illerindeki referandum sonuçları dolayısıyla oluşan soru işaretleri ile ilgili bir analiz yazısı.

2017 Referandum sonuçları içerisinde en dikkat çekici sonuçlar HDP’nin Kasım 2015 seçimlerinde birinci parti olarak çıktığı Doğu ve Güneydoğu’daki Kürt nüfusun yoğun olduğu illerden geldi.

Genel olarak yine ‘Hayır’ oyunun önde çıktığı bölgede, Kasım 2015’te HDP ve AKP’nin aldığı oylarla bugünkü referandumda çıkan ‘Evet’ ve ‘Hayır’ oyları kıyaslandığında HDP oyları ile ‘Hayır’ oyları arasında bir denklik görülürken ‘Evet’ oylarının AKP’nin aldığı oyları neredeyse katladığı görülüyor. Bu bölgelerde gerek CHP, gerekse MHP’nin oy sayılarının çok az olması nedeniyle bu tespitlere etkisi olmadığı rahatlıkla söylenebilir.

3 büyükşehirde ‘Evet’ farkı 275 bini buluyor

Bölgedeki büyükşehirler olan Diyarbakır, Mardin ve Van’a bakıldığında ‘Hayır’ oyları önde çıktı. Biraz daha yakından bakınca Diyarbakır’da Kasım 2015’te HDP 580 bin oy alırken, AKP 181 bin oy almıştı. Diyarbakır’da ‘Hayır’ oyları 640 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 310 bine geldi.

Van’da Kasım 2015’te HDP 313 bin oy alırken AKP 150 bin oy almıştı. Van’da ‘Hayır’ oyları 344 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 260 bine çıktı.

Mardin’de ise Kasım 2015’te HDP 260 bin oy alırken AKP 114 bin oy almıştı. Mardin’de ‘Hayır’ oyları 215 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 149 bin oldu.

HDP’nin ‘kaybettiği’ 2 ilde ‘Evet’ oyları yüzde 50’den fazla arttı

HDP’nin 2015 Kasım seçimlerinde birinci parti olarak çıktığı Muş ve Bitlis’te ‘Evet’ oyları çoğunluk sağlamış gözüküyor. Ancak bu iki ilde de benzer bir tablo göze çarpıyor.

Muş’ta Kasım 2015’te HDP 114 bin oy alırken, AKP 65 bin oy almıştı. Bu ilde ‘Hayır’ oyları 98 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 113 bin oldu.

Bitlis’te ise Kasım 2015’te HDP 78 bin oy alırken, AKP 65 bin oy almıştı. Burada ‘Hayır’ oyları 59 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 85 bin oldu.

Diğer illerde de tablo genel olarak farklı değil

Dersim’de Kasım 2015’te HDP 28 bin oy alırken, AKP 7 bin oy almıştı. CHP’nin 14 bin ve MHP’nin ise 2 bin oyu vardı. Dersim’de hayır oyları 41 bin olurken evet oyları ise 10 bin oldu.

Iğdır’da Kasım 2015’te HDP 50 bin oy alırken, AKP 30 bin oy almıştı. Iğdır’da ‘Hayır’ oyları 53 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 31 bin oldu. Bu ilde MHP son seçimlerde 12 bin oy almıştı. Öte yandan, Iğdır, Azeri kökenli nüfusuyla diğer illerden farklı bir nitelik de taşıyor. Şii olan Azeri kökenli yurttaşların AKP ve HDP karşısında MHP’ye yöneldiği biliniyor.

Ağrı’da Kasım 2015’te HDP 147 bin oy alırken, AKP 61 bin oy almıştı. Ağrı’da ‘Hayır’ oyları 159 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 123 bin oldu.

Batman’da Kasım 2015’te HDP 179 bin oy alırken, AKP 78 bin oy almıştı. Terör örgütü Hizbullah’ın siyasi uzantısı Hür Dava Partisi’nin AKP’yi desteklediği ilde ‘Hayır’ oyları 198 bin olurken, ‘Evet’ oyları ise 115 bin oldu.

Siirt’te Kasım 2015’te HDP 83 bin oy alırken, AKP 54 bin oy almıştı. Burada ‘Hayır’ oyları 74 bin olurken ‘Evet’ oyları ise 68 bin oldu.

Şırnak’ta ise Kasım 2015’te HDP 184 bin oy alırken, AKP 27 bin oy almıştı. Çatışmalarda en ağır yıkımın yaşandığı ilde ‘Hayır’ oyları 171 bin olurken, ‘Evet’ oyları ise 70 bin oldu.

Son olarak Hakkari’de Kasım 2015’te HDP 115 bin oy alırken, AKP 19 bin oy almıştı. Mardin’de ‘Hayır’ oyları 107 bin olurken, ‘Evet’ oyları ise 48 bin oldu.

Evet bloğu sadece buralar üzerinden kazanabilir mi?

Bu sonuçlara göre evet oyları yaklaşık 1,5 yıl önce yapılan seçimlerde verilen AKP oylarını en az 531 bin oy farkla geçmiş gözüküyor. Bu yeni seçmenlerin neredeyse tamamının tercihini evet olarak yaptığı gibi gerçekçi olmayan bir sonucu gösteriyor. Türkiye genelinde, bazı yerelliklerde AKP ve MHP bloğunun 20 puanlara varan oy kaybı yaşadığı bir referandum sonucunda bu bölgede oyların sayısal olarak yüzde 60’tan fazla artmış olması referandumun en dikkat çekici sonucunu oluşturuyor.

Bölgede çok sayıda asker ve polisin görevlendirildiği bilinmekle birlikte HDP’nin aldığı oylarla ‘Hayır’ oyları arasında genel olarak benzerliklerin olduğu düşünüldüğünde bu kadar büyük bir oy farkını açıklamaya yetmeyeceği de tartışmasız görünüyor.