Hafıza-i Beşer | "Halkın soytarısı" Dario Fo yaşamaya devam ediyor…
İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve oyuncu Dario Fo, geçtiğimiz yıl bugün hayatını kaybetmişti.
24 Mart 1926’da İtalya’nın kuzeyindeki Sangiano kasabasında doğan İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve oyuncu Dario Fo, geçtiğimiz yıl bugün hayatını kaybetmişti.
Hatırlanacağı üzere Fo, Türkiye’de Devlet Tiyatroları’nın yeni sezonunu Türk yazarların oyunlarıyla açması tartışmasına dahil olmuştu. Nobelli yazar, İtalyan basınında “Türkiye Dario Fo’nun da aralarında olduğu yabancı yazarları yasakladı” şeklinde duyurulan haberlere ilişkin olarak, “Bu benim için büyük bir onur. İkinci kez Nobel almak gibi” ifadelerini kullanmıştı.
Oyuncu France Rame ile evlendikten sonra Dario Fo-France Rame Topluluğu’nu kuran Fo, eşi ile birlikte “Canzonissima” adlı televizyon programında sundukları komik skeçlerle kısa sürede tanınmış, zamanla siyasal bir ajit-prop tiyatrosu geliştirmişti. Ardından da İtalyan Komünist Partisi’ne yakınlığıyla bilinen Yeni Sahne adlı bir başka topluluk kurmuştu. 1970’te kurduğu Halk Tiyatrosu Topluluğu ile halkın toplu olarak bulunduğu yerleri dolaşmaya başladı.
Kendisini Marksist-Leninist olarak tanımlayan Fo ve eşi France Rame, İtalyan komedi sanatı “Commedia dell’Arte” geleneğini ve Ortaçağ saray soytarısı tarzını, siyasi ve toplumsal hicivde birleştirmişti. Ancak Fo ve Rame, bu tarzdan dolayı uzun süre tehditlere ve 15 yıllık ambargoya maruz kaldı. Sonuç ise çok ağır olacaktı: Rame, 1973’te, polis ile bağlantılı oldukları iddia edilen faşist bir grup tarafından kaçırılarak işkence ve tecavüze uğradı.
Dario Fo, 1997 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü almıştı. Ödül kabul konuşmasında, “Bazı arkadaşlarım, yazarlar, meşhur sanatçılar, ‘Bu yıl en büyük ödülü, bir soytarıya Nobel verme cesaretini gösteren İsveçli Akademi üyeleri hak ediyor’ dediler” diye konuşmuştu.
“Halkın soytarısı” olan Fo, “Bir anarşistin Kaza Sonucu Ölümü”, “Ödenmeyecek Ödemiyoruz” ve “Kadın Oyunları” ile yaşamaya devam ediyor…
