Çin ve İran’dan gözdağı: “Ayrıntılı Stratejik Ortaklık”

Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping’in Ortadoğu gezisi sürüyor.

Çin ve İran’dan gözdağı: “Ayrıntılı Stratejik Ortaklık”

Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping’in Ortadoğu gezisi sürüyor. Devlet Başkanı’nın, İran’a yaptığı resmi ziyarette iki ülke arasında politik ve idari işbirliği ile birlikte kültürel, güvenlik ve savunma, bölgesel ve uluslararası alanlarını kapsayan geniş bir işbirliği protokolü imzalandı.

ABD ve AB’nin İran’a karşı yaptırımlarının kaldırılmasının ardından Tahran’a ilk ziyareti Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping gerçekleştirdi. Çinli lidere İran gezisinde üç başbakan yardımcısı 6 bakan ve kalabalık bir işadamı heyeti eşlik etti.

Ziyarette, iki ülke arasındaki stratejik ilişkileri geliştirmek amacıyla “Ayrıntılı Stratejik Ortaklık” adı verilen işbirliği anlaşması imzalandı.10 yıllık bir süre içinde Çin ve İran arasındaki ticaret hacmini 600 milyar dolara artırmayı öngören anlaşma 20 maddeden oluşuyor. 1971’de başlayan iki taraflı ilişkilerin 45.yılında politik, kültürel ve savunma alanlarında iyi noktalara gelindiği vurgulanan anlaşma, ulaşılan mutabakat gereği iki ülkenin dışişleri bakanlarının her sene periyodik danışma toplantılar yapmasını öngörüyor.

Parlamenter düzeyde de iyi ilişkileri sürdürmeyi planlayan liderler “Asya Parlamento Birliği” ve “Parlamentolar Arası Birlik” kurulması konusunda anlaştı. İç politikaya yönelik atılan bir adım olarak değerlendirilebilecek bu karara ek olarak diğer bir hamle de İran’ın, Çin’in  “Tek Çin Politikası”nı, Çin’in de İran’ın “İlerleme Politikası”nı desteklemeye devam etmesi olarak anlaşmaya yansıdı.

Ekonomik alanda birliktelik sürecek

Anlaşmaya göre, Çin’in önemli ticari ve ulaşım atılımı olarak lanse edilen “21.yüzyıl Deniz İpek Yolu” projesine İran’ın dâhil edilmesi ve “Endüstriyel ve Maden Kapasitelerinin Güçlendirilmesi” projesi kapsamında iki tarafın da işbirliğini taşımacılık, demiryolu, liman, enerji, endüstri, ticaret ve hizmet sektörü gibi alanlarda geliştirmesi konusunda mutabakata varıldı. Çin tarafının İran enerji endüstrisini finanse etmesinde mutabık kalınan işbirliği ortaklığı ayrıca Asya Altyapı Yatırım Bankası’na “kurucu üye” olarak İran’ın kabulünü de içeriyor.

Uluslararası politikalarda değişiklik yok

Yemen ve Suriye gibi uluslararası krizlerde Rusya’yla birlikte hareket eden Çin ve İran söz konusu anlaşmayla ortak politikalarını devam ettireceklerinin sinyalini verdiler. “Çin tarafı, İran’ın bölge barışını korumak için verdiği mücadeleyi ve terörizmi karşısına almasını takdir etmektedir” denilen anlaşmada, Suriye krizinin çözüme ulaştırılması ve Filistin halkının haklarını alması için mücadelesinin desteklenmesi gibi çeşitli konularda işbirliğinin de devam edeceği belirtildi. “İran’ın Şangay İşbirliği Örgütü’ne yaptığı tam üyelik başvurusunun Çin tarafından tam desteklenmesi” maddesi de yine Rusya-Çin-İran stratejik işbirliğinin resmileşerek devam edeceğini gösterir nitelikte.