Hafıza-i Beşer | İlk uluslararası komünist birlik: Birinci Enternasyonal
Birinci Enternasyonal’in kuruluşu, Avrupa’da 1848 devrimini izleyen uzun gericilik döneminin ardından yükselen proleter ve burjuva ulusal devrimci mücadele dalgasında gerçekleşti. Sonrasında, 1857’de dünya çapında gerçekleşen büyük ekonomik kriz, işçileri derinden etkileyerek 1860-62 arasında İngiltere’den ABD’ye kadar birçok ülkede işçilerin grevine neden oldu. Avrupa’da kapitalizm gelişirken işçi sınıfının örgütlülüğü de yükseliyordu. Özellikle İngiltere’de işçi sınıfının örgütlenmesi... View Article
Birinci Enternasyonal’in kuruluşu, Avrupa’da 1848 devrimini izleyen uzun gericilik döneminin ardından yükselen proleter ve burjuva ulusal devrimci mücadele dalgasında gerçekleşti. Sonrasında, 1857’de dünya çapında gerçekleşen büyük ekonomik kriz, işçileri derinden etkileyerek 1860-62 arasında İngiltere’den ABD’ye kadar birçok ülkede işçilerin grevine neden oldu. Avrupa’da kapitalizm gelişirken işçi sınıfının örgütlülüğü de yükseliyordu. Özellikle İngiltere’de işçi sınıfının örgütlenmesi ve güçlenmesi diğer bütün ilkeleri de etkilemişti.
Bu zamana gelene kadar, bütün gelişmeleri takip eden Marx ve Engels, ilk uluslararası komünist örgüt olan “Komünistler Birliği”ni 1847 yılında, yani 1848 Devrimleri’nin hemen öncesinde, kurmuştu. Marx ve Engels’in kaleme aldığı Komünist Manifesto ile programını da ortaya koyan Komünistler Birliği’ni, işçi sınıfının enternasyonalist mücadelesindeki en değerli adımlarından birisi olarak ve kendisinden 17 yıl sonra doğacak olan Uluslararası İşçi Derneği’nin (Birinci Enternasyonal) hazırlayıcısı olarak değerlendirmek gerekir.*
Birinci Enternasyonal, 28 Eylül 1864 yılında Londra’da toplanır. Ancak sonrasında birçok tartışma da beraberinde gelecektir. Uluslararası İşçi Derneği’nin programının hazırlanmasında Marx’ın müdahaleleri oldukça önemlidir. Öncelikle örgütün gizli bir yapıda olmasını öngören program Marx tarafından reddedilir. Programın önsözü de Marx yine tarafından tamamen değiştirilerek oylamaya sunulur, Marx’ın önerileri kabul edilir. Kısaca program Marx’ın eseri olarak sonuçlandırılmıştır.
Birinci Enternasyonal, geride bıraktığı işçi sınıfı mücadelesinde uluslararası dayanışma öğretisi ve Marksizmin zaferi sonucunda, 1876 yılında feshedilir.
Sonrası için ise Lenin’in ifadeleri özet niteliğindedir:
“Birinci Enternasyonal, proletaryanın sosyalizm uğruna uluslararası mücadelesinin temellerini attı. İkinci Enternasyonal birçok ülkede yaygın kitle hareketlerinin zeminini oluşturma evresiydi. Üçüncü Enternasyonal ise İkinci Enternasyonal’in çabalarının semeresini toplayarak, oportünist, sosyal şovenist, burjuva ve küçük-burjuva çöpleri ayıklamış ve proletarya diktatörlüğünü kurmak üzere yola koyulmuştur.”
* William Z. Foster, Üç Enternasyonal’in Tarihi, Yazılama Yayınevi
